Feminismo

A teoría feminista é, ante todo e por definición, unha teoría crítica da sociedade. En palabras de Celia Amorós, unha teoría que irracionaliza a visión establecida da realidade. Amorós recórdanos a raíz etimolóxica de teoría, que en grego significa ver, para subliñar o que é o fin de toda teoría: posibilitar unha nova visión, unha nova interpretación da realidade, a súa resignificación (1) . A teoría, pois, permítenos ver cousas que sen ela non vemos, o acceso ao feminismo supón a adquisición dunha nova rede conceptual, "unhas lentes" que nos mostran unha realidade certamente distinta da que percibe a maior parte da xente. E tan distinta, porque onde uns ven protección e caballerosidade cara ás mulleres outras vemos explotación e paternalismo, onde uns observan que "en realidade as mulleres gobernan o mundo" outras vemos a feminización da pobreza e a dolorosa resignación con que as mulleres aceptan aínda o que se fai pasar polo seu destino. Efectivamente, unha das cuestións centrais que ten que afrontar o movemento feminista é o feito claro de que moitas mulleres non aceptan a visión feminista da realidade. Tal e como o enunciara Mary Wollstonecraft fai xa máis de dous séculos, o feito de que as mulleres parecesen dedicarse máis a sacar brillo ás súas cadeas que a tratar de sacudi-las (2) . Nesta cuestión o feminismo coincide cos outros movementos sociais, xa que como puxeron de relevo os novos enfoques os movementos non se explican só como respostas colectivas a conflitos manifestos ou desigualdades estruturais, senón que boa parte do seu sentido e acción diríxese a mostrar, explicar, facer explícito ou visible ese conflito para a opinión pública. Así, por exemplo, o movemento ecoloxista trata de problematizar situacións que, como a destrución dos recursos naturais ou os malos tratos aos animais continúan definíndose como naturais, inevitables ou consustanciais ao rango superior e ao progreso da especie humana. Neste sentido preciso todos os movementos supoñen a subversión dos códigos culturais dominantes. Mais, talvez a peculiaridade do feminismo resida no que xa sinalase Kate Millett, en que o feminismo desafía a orde social e o código cultural máis ancestral, universal e arraigado dos existentes nas súas diversas manifestacións (3).